Resulta rechamante a estrana data en que se celebran “Os campanones” de Quintanilla de Yuso. Ata onde lembran os máis maiores, esta mascarada celebrouse «sempre» o domingo de Pascua ou de Resurrección, ao remate da Semana Santa. Este ano o párroco, adiantou a misa ao sábado e houbo que adaptarse.

Quintanilla atópase nun val inmediato ao río Eria, a 1.072 m de altitude, forma parte do municipio de Truchas. Nós chegamos a pequeña aldea preto de mediodía e sorprendeunos as poucas trazas de festa que se observaba. Recomendáronnos ir xantar a Troitas ( cabeza do concello), no único restaurante que hai, pero totalmente recomendable. A benvida ao pobo de Truchas como tal dáa unha ponte romana chamada Os Sapos, sobre o río Eria, probable paso dunha vía mineira cara ás explotacións do Teleno e cara ás canles que levaban auga ás Medulas e que se conserva practicamente enteiro. Como elemento de interese histórico-artístico tamén destaca a igrexa de Truchas, que data de 1736 (século XVIII), ten espadana aguda e atrio con cruceiro de roca arenisca. Está dedicada a Santa Colomba.

“Os Campanones”. O nome de Campanones ten a súa razón nas campás, ( cencerros, esquilas e tupios), que estes personaxes portan colgados para maior estrondo e axitación dos raparigos. Cinco mozos encarnaban os personaxes de: señorita, señorito, vella, vello e zancudo, o resto revestíase de campanones ata onde chegaban as roupas e os elementos dispoñibles para non ser recoñecidos polo resto dos veciños. Peles de animais e pezas grandes, usadas e antigas constituían a principal fonte para revestirse. O normal é que se pintasen a cara ou se enmascarasen detrás dunhas caretas ou máscaras fabricadas por eles mesmos. Non había diñeiro nin lugares para compralas. A diversión pasaba, moitas veces, pola persecución, con paus e vejigas, aos nenos e ás mozas, que tendían a correr ou a esconderse nas casas por temor, aínda que en ocasións eran sacadas polos Campanones para correr detrás delas. En contadas ou moi raras ocasións gastaban bromas aos veciños do pobo, á fin e ao cabo, deles dependía a cea da noite.

Hoxe en día, perseguén ós rapaces con ramas de acivro.  Este ano, como novidade, recuperouse o personaxe do zancudo, que saíu por última vez nos anos 50 do pasado século  e que a Asociación Cultural San Yusto resucitou para a edición de 2018.

Menos carreiras dábanse os que se revestían do característico campanón de caperuzo, que levan unha careta realizada coa cortiza do bidueiro, que en Quintanilla de Yuso denominase  “cartaloxo”. Tampouco corrían o vello, a vella, o señorito e a señorita, pero disfrazábanse de modo que non se lles recoñecese a ningún.

Fotografías: © Fernando Berani

Os campanones cubríanse os corpos con peles de ovellas ou de cans, capotes etc. e para cubrir a cara e a cabeza fabricábanse caretas ou caperuzas con buracos para os ollos, con aparencia de lobos, raposos, osos e outros animais; ou de calquera cousa que puidese asustar (monstros). Os rostros que quedaban vistos habitualmente tinguíanse de negro, aínda que se tapaban parcialmente con tiras de papel, tea ou de pel que colgaban da cabeza.”

Ata a década dos 80 do pasado século “Os Campanones” celebráronse de forma ininterrompida e desde os 90 en todas as décadas non fallaron á tradición. Nos últimos anos a Asociación Cultural San Yusto recuperou algúns dos vellos personaxes, que os anos e o despoboamento sepultaron, pero que aos poucos volven facer das súas.

Se vos apetece ver mais fotografías deste peculiar Entroido podedes facelo na páxina de Fernando Berani (fai click aquí).